Thời gian ủ bệnh sốt xuất huyết mất khoảng 4 – 7 ngày, có thể kéo dài đến 14 ngày. Vì thế nếu bị lây sốt xuất huyết từ người thân xung quanh thì thường khi người lây bệnh đã khỏi hoặc gần khỏi thì người bị lây mới bắt đầu sốt. Nhiều người nhầm tưởng rằng bệnh sốt xuất huyết dễ lây hơn trong giai đoạn sau của bệnh nhưng thực chất người bị lây bệnh đã nhiễm vi rút từ trước và đang trong quá trình ủ bệnh nên chưa phát hiện ra.
Thời gian ủ bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em
Nhiều cha mẹ cho rằng, trẻ vừa mắc sốt xuất huyết khỏi rồi thì không mắc lại nữa, đây là quan niệm sai lầm. Vì virus gây sốt xuất huyết bao gồm 4 chủng là DEN – 1, DEN – 2, DEN – 3 và DEN – 4. Một người có thể bị nhiễm bệnh khi bị muỗi vằn cái (có chứa virus Dengue) đốt lên da. Sốt xuất huyết có thời gian ủ bệnh kéo dài từ 8 – 11 ngày, tùy từng trường hợp.
Khi muỗi đốt lên da, nếu là người lành thì virus sẽ thâm nhập vào máu. Ngược lại, nếu người bị đốt đã nhiễm virus trước đó thì virus sẽ được truyền sang muỗi. Thông thường, một người sau khi được điều trị khỏi sốt xuất huyết thì hệ miễn dịch sẽ có khả năng chống lại loại virus đã gây bệnh. Tuy nhiên, người đó vẫn có thể mắc phải bệnh sốt xuất huyết do 3 chủng loại còn lại.
Chính vì vậy, có thể nói rằng, nếu vừa nhiễm sốt xuất huyết khỏi thì vẫn có thể mắc tái diễn căn bệnh này nếu muỗi vằn mang nguồn bệnh do chủng khác.
Dấu hiệu sắp khỏi sốt xuất huyết
Rất nhiều người lầm tưởng rằng hết sốt chính là lúc đã khỏi sốt xuất huyết nhưng đây mới chỉ là sự bắt đầu cho giai đoạn nguy hiểm nhất của căn bệnh này. Những biểu hiện sau đây mới là câu trả lời cho băn khoăn khi nào thì biết đã khỏi sốt xuất huyết:
-
Cơ thể đã bớt mệt mỏi: ở giai đoạn nguy hiểm mặc dù người bệnh không còn bị số cao nhưng cơ thể vẫn có dấu hiệu rất mệt mỏi. Nếu sau khoảng mấy ngày triệu chứng mệt mỏi đã giảm, ăn uống ngon miệng hơn thì tức là bệnh nhân đang dần hồi phục.
-
Không có nốt phát ban mới xuất hiện: kể từ khi bệnh nhân bị sốt thì các vết phát ban nổi trên da và ngày càng hiện lên nhiều hơn. Điều này khiến bệnh nhân ngứa ngáy, khó chịu. Khi bệnh đã đỡ dần thì người bệnh sẽ nhận thấy các nốt ban mới không xuất hiện thêm.
-
Đi ngoài nhiều hơn: cơ thể sẽ bị mất nước nghiêm trọng khi bị sốt và bệnh nhân thường đi tiểu rất ít kể từ khi nhiễm bệnh. Nếu sau khoảng 5 – 7 ngày điều trị mà nhận ra bản thân đi tiểu nhiều hơn nghĩa là cơ thể đã không còn mất nước và người bệnh đang bước sang giai đoạn hồi phục.
-
Nốt xuất huyết mờ dần: khi nào thì biết đã khỏi sốt xuất huyết? Là khi các nốt ban không mọc thêm mới và bắt đầu mờ dần, bệnh nhân đỡ ngứa ngáy.
Sốt xuất huyết vì sao khỏe rồi tử vong ?
Sốt xuất huyết là tình trạng người bệnh bị nhiễm virus dengue. Số ca bệnh sốt xuất huyết tại những bệnh viện lớn được ghi nhận quanh năm đặc biệt là vào mùa mưa – mùa sinh sản của muỗi vằn. Không những thế, bệnh có xu hướng xuất hiện tại những khu vực có điều kiện vệ sinh môi trường kém, nhiều nước đọng ao tù hoặc những nơi có nhiều cây cối um tùm. Nguy hiểm hơn, cho đến nay hiện vẫn chưa có loại thuốc điều trị đặc hiệu loại bệnh này.
Mỗi khi mùa mưa đến, cũng là lúc rất nhiều người lo lắng nguy cơ bản thân và những người thân yêu xung quanh có nguy cơ bị nhiễm virus gây bệnh sốt xuất huyết. Không những thế, luôn có một tỉ lệ nhất định của các bệnh nhân sốt xuất huyết nặng và có nguy cơ tử vong do sốt xuất huyết gây ra. Những ca có tình trạng cảnh báo nặng nhưng không được xử trí kịp thời, bệnh nhân đến bệnh viện trong trường hợp quá muộn cũng tạo điều kiện cho bệnh có nguy cơ diễn biến nặng hơn và cuối cùng dẫn đến tử vong do sốt xuất huyết.
Sốt xuất huyết là bệnh có những diễn tiến theo từng giai đoạn khác nhau. Tại giai đoạn khi các triệu chứng như sốt, mệt mỏi hoặc phát ban có dấu hiệu giảm, cũng là lúc bệnh bước vào giai đoạn nguy hiểm. Các biến chứng nặng của bệnh thường xuất hiện chủ yếu trong giai đoạn nguy hiểm này, tức là từ ngày thứ 3 cho đến thứ 7 của chu trình bệnh. Theo thống kê, nhiều bệnh nhân nhân tử vong do sốt xuất huyết nặng thường do các nguyên nhân như giảm tiểu cầu trong máu ngoại biên, tăng tính thấm thành mạch và nhiễm trùng huyết dẫn đến suy đa tạng.
Giảm tiểu cầu trong máu ngoại biên
Giảm tiểu cầu trong sốt xuất huyết được hiểu là: Mất khả năng tự đông máu và không thể chống lại sự nhiễm trùng.
Số lượng tiểu cầu của bệnh nhân thường giảm đáng kể vào ngày thứ 4 của chu trình bệnh. Nếu bệnh nhân bị sốt xuất huyết nặng có kèm giảm tiểu cầu, sẽ có những triệu chứng như: Xuất hiện những đốm xuất huyết trên da và các bộ phận khác trên cơ thể và thậm chí có hiện tượng thoát huyết tương.
Tăng tính thấm thành mạch gây thoát dịch, cô đặc máu
Trong khi biến chứng xuất huyết thường rất dễ nhận biết thì biến chứng thoát dịch đôi lại tương đối khó tự nhận biết hơn cả. Thậm chí đến giai đoạn sốc, người bệnh mới tự phát hiện.
Tăng tính thấm thành mạch trong sốt xuất huyết được hiểu đơn giản là do phản ứng kháng nguyên – kháng thể, bổ thể, do virus Dengue sinh sản trong bạch cầu đơn nhân. Hiện tượng này dẫn đến: Dịch từ trong lòng mạch sẽ thoát ra ngoài gian bào, gây giảm khối lượng máu lưu hành trong mạch máu, khí đó máu bị cô đặc dẫn đến sốc.
Tăng tính thấm thành mạch cùng với sự rối loạn đông máu, rối loạn chức năng cơ tim và mất nước sẽ góp phần vào sự phát triển của sốc trong sốt xuất huyết.
Nhiễm trùng máu và suy đa tạng
Suy đa tạng là sự rối loạn chức năng ít nhất 2 hệ thống cơ quan nội tạng ở bệnh nhân có bệnh lý cấp tính mà không thể duy trì sự cân bằng nội môi nếu không có sự can thiệp điều trị. Đây là biến chứng rất nguy hiểm gây tử vong ở rất nhiều bệnh nhân nhiễm sốt xuất huyết.
Thường gặp nhất trong sốt xuất huyết gây suy đa tạng là: Suy gan tối cấp, suy thận, tụt huyết áp, suy gan, suy tim và tràn dịch màng phổi. Khi bệnh nhân gặp biến chứng suy đa tạng, cần phải được lọc máu cấp cứu liên tục.
Sốt xuất huyết làm gì cho nhanh khỏi ?
Bệnh sốt xuất huyết xảy ra quanh năm nhưng thường gặp và gia tăng trong khoảng thời gian từ tháng 6-9, hay phát thành dịch. Rất nhiều người lúng túng không biết sốt xuất huyết làm gì cho nhanh khỏi?
Những biện pháp chăm sóc trẻ sốt xuất huyết của chị rất tốt. Ngoài ra cần chú ý thêm những điều sau:
- Theo dõi sát thân nhiệt của trẻ, báo cho nhân viên y tế bất kỳ khi nào nếu nhận thấy trẻ sốt lên.
- Phối hợp dùng thuốc hạ sốt cho trẻ theo hướng dẫn của nhân viên y tế, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hạ sốt chứa Aspirin, Ibuprofen vì các thuốc này làm tăng nguy cơ gây xuất huyết.
- Vệ sinh mắt, mũi họng hàng ngày cho trẻ bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9%.
- Cho trẻ ăn các thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu như: cháo, bột, sữa. Không cho trẻ dùng các loại thức ăn, nước uống có màu nâu/đỏ (coca, pepsi, dưa hấu, socola…) vì khó phân biệt khi trẻ có nôn ra máu.
- Khuyến khích trẻ uống nhiều nước: nước đun sôi để nguội, nước trái cây (nước dừa, cam, chanh..) oresol, hydrite, hoặc nước cháo loãng…
- Mặc quần áo vải mềm, thấm hút mồ hôi và đặc biệt chú ý tới việc đảm bảo vệ sinh da cho trẻ: Thay quần áo và tắm nhanh bằng nước ấm trong phòng tắm khi trẻ không sốt.
Theo dõi sát tình trạng của trẻ, phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo, dấu hiệu nặng để xử trí kịp thời: Vật vã, lừ đừ, li bì. Đầu chi lạnh, da ẩm, hạ thân nhiệt. Đau bụng, đau ngực, khó thở. Chảy máu cam, chảy máu chân răng. Nôn nhiều, nôn ra máu, đi ngoài phân đen hoặc có máu, tiểu ít.
Ngoài ra, tuyệt đối không tắm gội, lau người cho trẻ bằng nước lạnh vì sẽ làm mạch ngoài da co lại, mạch nội tạng giãn ra rất nguy hiểm.
Các trường hợp sốt xuất huyết độ 3, 4 nên phải nằm viện theo dõi cấp cứu điều trị Tây y. Riêng Đông y chỉ điều trị sốt xuất huyết cấp độ một, hai.
Triệu chứng sốt xuất huyết
Triệu chứng bệnh sốt xuất huyết lâm sàng rất đa dạng và dễ nhầm lẫn, có thể diễn tiến từ nhẹ đến nặng. Tùy theo từng mức độ khác nhau, biểu hiện nhận diện sốt xuất huyết cụ thể như sau:
1. Dấu hiệu sốt xuất huyết nhẹ
Cấp độ sốt xuất huyết nhẹ thường xuất hiện ở người có lần đầu tiên mắc bệnh vì chưa có miễn dịch với virus Dengue. Đây là mức độ có các triệu chứng điển hình và không gây biến chứng nguy hiểm. Bệnh thường khởi phát với triệu chứng sốt và kéo dài trong vòng 4-7 ngày tính từ khi bị truyền bệnh bởi muỗi. Ngoài ra, các triệu chứng khác cảnh báo bệnh như:
- Sốt cao, lên đến 40,5 độ C;
- Đau đầu nghiêm trọng;
- Đau phía sau mắt;
- Đau khớp và cơ;
- Buồn nôn và ói mửa;
- Phát ban.
Các ban sốt xuất huyết có thể xuất hiện trên cơ thể 3-4 ngày sau khi bắt đầu sốt và dần thuyên giảm sau 1-2 ngày. Người bệnh có thể bị nổi ban lại một lần nữa vào ngày sau đó.
2. Biểu hiện sốt xuất huyết nặng
Ở mức độ này, các dấu hiệu sốt xuất huyết bao gồm tất cả các triệu chứng của dạng sốt xuất huyết nhẹ kèm theo các tổn thương ở mạch máu và mạch bạch huyết, chảy máu cam, chảy máu ở nướu hoặc dưới da, gây ra vết bầm tím. Cấp độ bệnh này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, cần điều trị khẩn cấp, thậm chí gây tử vong.
3. Hội chứng sốc sốt xuất huyết
Sốc sốt xuất huyết Dengue là mức độ nặng nhất của bệnh sốt xuất huyết – bao gồm tất cả các triệu chứng sốt xuất huyết nhẹ cộng với các triệu chứng chảy máu, và hiện tượng huyết tương thoát khỏi mạch máu, chảy máu ồ ạt trong và ngoài cơ thể, sốc (huyết áp thấp).
Thể bệnh này thường xảy ra trong lần nhiễm trùng sau, khi trẻ em và người lớn đã có miễn dịch chủ động (do đã từng mắc bệnh) hoặc thụ động (do mẹ truyền sang) đối với một loại kháng nguyên virus. Bệnh thường biểu hiện nặng đột ngột sau 2-5 ngày (giai đoạn hạ sốt). Sốc sốt xuất huyết thường phổ biến ở trẻ em, tỷ lệ nhỏ ở người lớn. Bệnh có thể chuyển nặng nhanh chóng, gây suy đa cơ quan và tử vong nếu không được điều trị kịp thời, đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên.
“Những triệu chứng ban đầu của sốt xuất huyết Dengue khá tương đồng với với một số bệnh nhiễm siêu vi khác như cúm. Đặc biệt, khởi phát của sốt xuất huyết Dengue có khi giống với bệnh cảnh Covid-19 nên dễ bỏ sót. Trong bối cảnh hiện nay, tâm lý lo ngại đưa trẻ đi bệnh viện của nhiều phụ huynh dẫn đến nguy cơ trẻ bệnh sốt xuất huyết Dengue dễ trở nặng, gây nhiều biến chứng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng” BS Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên Chi hội Truyền nhiễm TP.HCM cảnh báo.
Sốt xuất huyết ra mồ hôi nhiều có sao không ?
Như đã trình bày ở trên, người bệnh có triệu chứng ra mồ hôi nhiều khi đang nằm ở giai đoạn sốc. Đây là giai đoạn nguy hiểm nhất trong quá trình phát bệnh sốt xuất huyết. Ở giai đoạn này, cơ thể bị tăng tính thấm thành mạch, làm cho huyết tương bị thoát ra khỏi lòng mạch gây các triệu chứng như vã mồ hôi, tay chân lạnh, tụt huyết áp, xuất huyết dưới da, xuất huyết nội tạng….
Vì vậy, khi thấy một bệnh nhân sốt xuất huyết đã dần đỡ sốt nhưng lại vã mồ hôi nhiều, người chăm sóc cần phải đặc biệt chú ý quá trình theo dõi bệnh nhân, theo dõi các dấu hiệu sinh tồn cũng như quan sát các triệu chứng thoát huyết tương khác để hướng xử trí kịp thời, để phòng nguy cơ rơi vào trạng thái sốc.
Triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn
Theo phân loại mới nhất vào năm 2011 của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sốt xuất huyết được chia thành 2 nhóm: Không biến chứng và biến chứng nặng. (1)
Sốt xuất huyết thể nhẹ không biến chứng
Là tình trạng người bệnh nhiễm vi rút Dengue nhưng không đối diện với các biến chứng nặng. Ở dạng này, người bệnh có thể điều trị tại nhà theo sự tư vấn của bác sĩ. Điều này nhằm phòng tránh nguy cơ bệnh có thể chuyển sang thể nặng do chăm sóc sai cách.
Sốt xuất huyết thể nặng
Ngược lại với thể nhẹ là xuất xuất huyết thể nặng hay xuất huyết nội tạng. Nguyên nhân là do tình trạng chảy máu, rò rỉ huyết tương nghiêm trọng hoặc gây rối loạn chức năng của các cơ quan trong cơ thể. Các biểu hiện ban đầu có thể là đau đầu, sốt nhẹ,… nhưng sau hai ngày các triệu chứng nguy hiểm như đại tiện ra máu, phân đen,…; hoặc tình trạng xuất huyết não khó nhận biết do người bệnh cảm thấy đau đầu, sốt đến khi xảy ra liệt nửa người, hôn mê, tử vong ngay sau đó.
